Towarzystwo poetów przysiadalnych
RZECZPOSPOLITA
Recenzja
Płyta "11:11" rozpoczyna nowy etap w twórczości krakowskiego artysty. Turnau przypomina Atlasa. Próbuje unieść na barkach całą krainę łagodności, kontynuować tradycję polskiej poezji śpiewanej i literackiego kabaretu - Piwnicy pod Baranami, gdzie zaczynał, Marka Grechuty i zespołu Anawa, a także Kabaretu Starszych Panów. Piosenki tych ostatnich zreinterpretował na poprzedniej płycie "Cafe Sułtan", a kawiarenka na warszawskiej Saskiej Kępie stała się punktem zwrotnym w jego twórczości, miejscem, gdzie odnalazł wenę.
"Dwa filary, dwie przepaście/jedenasta jedenaście" - śpiewa w wierszu swojego autorstwa, tworząc z przedpołudniowej godziny metaforę ludzkiego losu. Spotkanie z Jeremim Przyborą, jego odejście oraz koncert w Filharmonii Narodowej w rocznicę śmierci Zbigniewa Herberta sprawiły, że w twórczości Turnaua pojawiła się "Melankolija". Kompozycja utrzymana w skrzypcowo-fortepianowym neoromantycznym klimacie rozwija się w rockowy akord, mocny jak ból migreny, który wokalista podkreśla krzykiem godnym Marsjasza.
O przemijaniu i smudze napisał Leszek Aleksander Moczulski w "Czasie błękitu", skomponowanym do muzyki Jana Kantego Pawluśkiewicza. Turnau wielokrotnie udowadniał, że choć inspirował się Anawą, tworzy własne dźwięki. Ich metryka jest wciąż młoda, dlatego kompozycję ożywił nowoczesnymi elektronicznymi samplami, podobnie jak "Czułość" do wiersza Herberta.
Mimo to autor "11:11" pozostaje artystą o guście klasycznym, dlatego o przepaściach i zwątpieniach wspomina z elegancją - ogólnie. Bardziej interesują go filary podtrzymujące konstrukcję świata.
Receptą na przemijanie stała się wyprawa do Inowrocławia - Arkadii dzieciństwa, gdzie spędzał pierwsze wakacje. Jak na krakusa przystało, dobrze czuje się w miejscu o potwierdzonej genealogii. Przypomina wielowiekową tradycję miasta i jego średniowieczne, z łacińska brzmiące nazwy Novus Wladislaw czy Juniwladislavia. Wspomnienie kina Bałtyk i pierwszych miłości ma siłę orzeźwiających soli, z których słynie miejscowość.
Mitycznej Solannie, płaczącej nocami koło fontanny, poświęcił "Bossa novę solannową". Jest to utwór piękny, nie tylko dzięki duetowi z Anną Marią Jopek. Talent piosenko-pisarski objawił tu Michał Rusinek, sekretarz Wisławy Szymborskiej. Noblistkę uprasza się, by chociaż w krótkiej fraszce napisała o tym, jak Jeremi Przybora i Jerzy Wasowski cieszą się z tej piosenki niczym z własnej.
Wracając do Inowrocławia: Turnau pięknie uhonorował miasto pierwszych wakacji współpracą z lokalną orkiestrą Pro Arte. Skrzypce, altówki i wiolonczele przywołują klimat belle epoque w parku zdrojowym. Ale i tym razem kompozytor nie ucieka w przeszłość - wzbogaca "In Novo Wladislaw" nowoczesnymi gitarami w stylu Adriana Belew z King Crimson. Finał "Hey, now - hejnał" jest niezwykle optymistyczny, co podkreślają nawiązania do beatlesowskiego "Getting Better". To triumfalny powrót do Krakowa, na Planty i Błonia, do towarzystwa poetów przysiadalnych, z muzyką graną przez flety i harfy, dzwonki od komórek i na "od czegoś denku". Słowami wiersza własnego i Julii Hartwig Turnau śpiewa: nie idźmy jeszcze spać, światła jeszcze mi nie gaście!
JACEK CIEŚLAK, Rzeczpospolita z dnia 21.11.2005